File Systems | Fat32 exFAT NTFS

Fayl Sistemləri

Müasir dövrdə rəqəmsal məlumatların idarə olunması üçün fayl sistemləri əsas rola malikdir. Kompüter və digər rəqəmsal cihazların yaddaşlarında saxlanılan məlumatların düzgün idarə edilməsi və təşkil olunması məhz fayl sistemləri vasitəsilə həyata keçirilir. Bu yazıda FAT32, exFAT və NTFS kimi geniş istifadə olunan fayl sistemlərini nəzərdən keçirəcəyik, onların xüsusiyyətlərini və hansı hallarda istifadəyə daha uyğun olduqlarını araşdıracağıq.

Fayl sistemləri kompüter yaddaşında məlumatların necə təşkil olunacağını və idarə ediləcəyini müəyyən edir. Onlar məlumatların diskdə necə yazıldığını, saxlanıldığını və oxunduğunu tənzimləyir. Əsas məqsəd məlumatların effektiv və təhlükəsiz idarəsini təmin etməkdir.

Əməliyyat sistemində verilənləri diskdə saxlamaq üçün istifadə olunan fayl sistemləri 3 yerə bölünür:

1.NTFS

2.exFAT

3.Fat32

Bu sistemlər Formatlaşdırma zamanı disqdə yaranan dataların sturukdurudur.Yəni faylı disqdə saxlayarkən Əməliyyat sistemi həmin faylı tapıb-oxumaq üçün gərəkli olan informasiyanı bu 3 file sistemindən birində yerləşdirir. Məs Windows əməliyyat sistemində Fat və NTFS file sistemləri mövcuddur.

Kompüterdə usb flash kartlarımızı format edərkən onun hansı file sistemində işləməsini tənzimləmək üçün format zamanı file sistemini istədiyimiz kimi seçə bilərik. Bundan sonra isə o flash kart məs: NTFS seçsək o file sistemi ilə işləyəcək və onun funksiyalarını dəstəkləyəcəkdir.

 

USB Flash kartın formatından bir görüntü:

 

Fat32

Fat16 file sisteminin yerini almışdır. Max 4Gb qədər həcmində file yükləmək olur bu file sistemini istifadə edən yaddaş kartları və disklərə. Windows, macOS və Linux əməliyyat sistemləri bu file sistemini dəstəkləyir. Buna görədə adətən Flash kartlar zavoddan Fat32 file sistemi ilə gəlir ki bir çox platforma bu file sistemini dəstəkləyir. Həmçinin 8Tb-dan çox olan diskləri dəstəkləmir bu file sistemi.

• 1996-cı ildə Microsoft tərəfindən təqdim edilib.
• Kiçik həcmli fayllarla işləyən köhnə sistemlər və USB disklər üçün əlverişlidir.

ExFat

2006-cı ildə Microsoft tərəfindən təqdim olunub. Bu file sistemində heçbir limit yoxdur. Fat32 file sisteminin inkişaf etdirilmiş versiyonudur. FAT32 ilə müqayisədə daha böyük faylları və bölmələri dəstəkləyir. Maksimum fayl ölçüsü: 16 EB (praktik olaraq cihazdan asılıdır). SSD, SD kartlar və portativ yaddaş cihazlarında geniş istifadə olunur. Həm Windows, həm də macOS ilə uyğunluq. Böyük həcmli multimedia faylları üçün ideal seçimdir. Adətən playstationa hər hansı bir file köçürtmək üçün istifadə olunur. Apple cihazlarda Fat32 disk və flash kartları həm oxumaq həmdə yazmaq mümkündür.

Exfat İstifadə halları: Multimediyalar, oyunlar və müasir portativ cihazlar.

Sadəcə windows əməliyyat sistemini istifadə edənlər üçün NFTS file sistemi kifayətdir.

NFTS

Microsoft tərəfindən Windows NT ailəsi üçün hazırlanıb. Windows ilə uyumludur, yəni windowsdaki c və d diski belə NFTS file sistemi ilə işləyir. Həmçinin tv,mobil cihazlar, Xbox konsolları da bu formatı dəstəkləyir.

• Fayl ölçüsündə və bölmə ölçüsündə praktik məhdudiyyət yoxdur.
• Təkmilləşdirilmiş təhlükəsizlik və şifrələmə funksiyaları.
• Geri qaytarılma (recovery) və icazələr sistemi.
• Təhlükəsizlik və file yükləməyə limit qoymaq,
• qeyd dəftəri kimi xassələriylə daha çox tanınır.

Daha çox Windows əməliyyat sistemləri, serverlər və böyük həcmli məlumatlar Kompleks fayl strukturları və yüksək səviyyəli təhlükəsizlik tələb edən sistemlər üçün uyğundur, lakin MacOS cihazlarda ancaq Read olaraq işləyir, MacOS üzərində yazmaq üçün əlavə proqramlar tələb olunur.

NTFS fayl sistemin ən üstün cəhətlərindən biri windowsda papkaları paylaşanda həmin papka və onun içindəki fayllara xüsusi icazə və qadağalar verə bilirik.

Bunu NTFS Security Permission-lar ilə təyin edirik, aşağıdakı cədvəldə NTFS ilə icazə və qadağalar verərkən seçə biləcəyimiz accesslər göstərilib.

Ən yüksək icazə Full Controldur, Modify ilə əsas fərqi Full Control haqlarına sahib biri kiminsə paylaşılmış papka və resusrlara olan icazəsini ala bilər və ya tam tərsi. Bir sözlə papkadan istədiyi adamı ata bilər.

Fayl Sistemlərinin Müqayisəsi

Xüsusiyyət	FAT32	exFAT	NTFS
Maks. fayl ölçüsü	4 GB	16 EB	Məhdudiyyətsiz
Maks. bölmə ölçüsü	8 TB	128 PB	Məhdudiyyətsiz
Təhlükəsizlik	Zəif	Orta	Yüksək
Uyğunluq	Universal	Universal	Əsasən Windows

Hər bir fayl sisteminin spesifik istifadə halları var. Seçim ehtiyaclarınıza və cihazlarınıza uyğun olmalıdır. Texniki tələbləri nəzərə alaraq, fayl sistemlərindən ən optimal şəkildə istifadə etmək mümkündür.

Fayl sistemlərinin düzgün seçimi istifadəçilərin məlumatları effektiv və təhlükəsiz şəkildə idarə etməsini təmin edir. FAT32 kimi klassik fayl sistemləri sadə və kiçik layihələr üçün əlverişli olsa da, NTFS daha mürəkkəb və geniş miqyaslı istifadə halları üçün daha uyğundur. exFAT isə portativ və müasir cihazlarda ideal seçim olaraq qarşımıza çıxır. Bu məqalədə verilən məlumatlar, sizin ehtiyaclarınıza uyğun fayl sistemini seçməyinizə kömək edəcək. Fayl sistemlərinin funksionallıqları ilə tanış olmaq texnoloji biliklərinizi daha da genişləndirəcək.

 

Author